تحقیق انواع سیستم های زهکشی

تحقیق انواع سیستم های زهکشی

هر سیستم زهكشی به طور معمول شامل مجموعه ای از زهكشهای زیر زمینی و زهكشهای سطحی است . زهكشهای زیر زمینی، شبكه ای از زهكشهای روباز، مزرعه یا لوله های زیر زمینی است كه مستقیما آب مازاد را از مزارع و قطعات زراعی جمع آوری و به سمت سیستم زهكشهای روبازی هدایت می كند كه این آبها را از منطقه خارج می سازد.

زهكشهای اخیر باید امكانات مطمنی را برای تخلیه جریان زهكشهای زیر زمینی بوجود آورد . شبكه زهكشهای موجود در هر سیستم زهكشی را می توان  در سه گروه طبقه بندی نمود .(2-2) .

زهكشهای مزرعه یا ترالها ، كه نوسانات سطح آب زیر زمینی را كنترل می كند و در بعضی موارد ممكنست رواناب سطحی را نیز جمع آوری نماید .

زهكشهای جمع كننده : جریان زهكشهای مزرعه به زهكشهای جمع كننده تخلیه می شود كه به عنوان انتقال دهنده آب عمل می نماید . در بعضی موارد ممكنست این زهكشها ، جریانهای سطحی را نیز دریافت و تخلیه نماید .

زهكشهای اصلی : جریان آب زهكشهای جمع كننده به زهكشهای اصلی تخلیه شده و از این طریق به سمت تخله گاه انتهایی منطقه هدایت می شود در بعضی موارد ممكن است شبكه زهكشهای اصلی خود مشتمل بر مجموعه ای از زهكشهای درجه یك و دو زهكشهای فرعی و جانبی باشد .

برای اینكه سیستم زهكشی بتواند بخوبی عمل نماید ، بایستی شرایط بگونه ای فراهم گردد كه جریان آب آن بتواند به آسانی تخلیه شود .

در مناطقی كه سطح آب رودخانه با دریاچه ی محل تخلیه ی زه، آبها، گاهگاه و  یا بطور پیوسته بالاتر از سطح آب در زهكشهاست، تحقق این امر ممكن نمی باشد. در این شرایط اتصال زهكش به محل تخلیه معمولا از طریق دریچه های یك طرفه صورت می گیرد. تا زمانیكه سطح آب در تخلیه گاه به اندازه كافی پایین است دریچه باز بوده و جریان تخلیه می شود ، و هر گاه سطح آب در تخلیه گاه بالا باشد دریچه بسته می شود .

چننانچه سطح اب به طور پیوسته بالا باشد، استفاده از پمپ برای تخلیه ضرورت می یابد. گاهی برای جلوگیری از پخش سیلاب لازم می شود تا در گرداگرد اراضی زهكشی شده خاكریزهایی احداث شود . در هلند اراضی سواحل كم عمق در یا كه بوسیله احداث خاكریزهای آب بند استحصال شده و تحت كنترل كامل یك سیستم زهكشی قرار دارد، بنام پولدر نامیده می شود .

سیستم زهكشهای زیر زمینی ممكنست شامل یك یا همه انوع زیر باشد:

-زهكشهای روباز مزرعه : ترانشه ها یا انهار زهكشی

-زهكشهای لوله ای : شامل لوله های پلاستیكی ، سفالی یا بتنی ، كه در عمق معینی در      زیر زمین نصب می شود .

-زهكشهای لانه موشی : مجاری پوشش نشده زیرزمینی .

جنبه های مختلف طراحی ، اجرا و عملكرد لوله های زهكشی در فصول آینده مورد بحث قرار می گیرد و در این بخش سایر انواع زهكشها بطور متصر شرح داده می شود .

ترانشه ها :

ترانشه ها معمولا آنها كم عمیقی است كه به موازات هم حفر می گردد و به مثابه زهكشهای زیر زمینی عمل می نماید .

عمق آنها تا 6/0 متر زیر زمین سطح زمین می رسد . از ترانشه ها می توان برای زهكشی در خاكهای پیت (آلی) یا خاكهای رسی متورم شونده استفاده نمود . مثال خاص در این زمینه ، كاربرد موقتی ترانشه ها برای احیاء اراضی در پولدرهای ایسلمیر  واقع در هلند می باشد . در این عملیات قبل از اینكه زهكشهای زیر زمینی احداث گردد ، از ترانشه های كم عمق برای تخلیه زه و آبها آماده شده زیر زمین استفاده می شود .

شكل (2-3-كاربرد موقتی ترانشه ها در پولدرهای ایسلمیر هلند طی دوره احیاء اراضی

(Schultz,1988- Schultz,Verhoeven,1987)

انهار زهكشی

انهار زهكشی را می توان به منظور های گوناگون و در طرحهای مختلف احداث نمود ،اگر عمق آنها حدود 1/5-1  متر زیر سطح زمین باشد ،می تواند همانند زهكشهای زیرزمینی عمل نماید . در این صورت فواصل و عمق آنها با كمك همان فرمولهائی كه برای طراحی سیستم های زهكشی لوله ای بكار برده می شود تعیین می گردد.اگر نهر های زهكشی جمع كننده باشد،فواصل آنها به وسیله پارامتر هایبی ا زقبیل اندازه مزارع یا طول زهكش های مزرعه تعیین می شود. در الراضی مسطح با شبكه زهكشی های منفرد ،فواصل انهار غالبا در حدود 200 تا 500 متر است.سطح آب  در انهار جمع كننده می باید زیر عغمق تخلیه زهكشهای لوئله ایذ حفظ شود. چنانچه ظرفیت تخلیه مورد نیاز و نوع خاك شناخته شده باشد ،مقطع عرضی،شیبهای جانبی،شیب طولی و سازه ها ،برای زهكشهای جمع كننده و زهكشهغای جمع كننده و زهكشهای اصلی با روش مشابهی محاسبه و منتقل می گردد. محاسبه برای تعیین ابعاد مورد نظر رد انهار زهكشی غالبا به مقداری آنچنان كوچك منتج می شود كه از نظر اجرا و نگهداری نا متعارف و غیر عملی است و بدین سبب در عمل ابعاد انهار زهكشی از حدود  معینی كمتر كرفته نمی شود . شكل 2-4 مقطع عرضی تیپ یك نهر زهكشی را نشان می دهد.

اندازه های و ابعاد مقطع بشرح زیر است.

         عرض كف (b)  :    5/0 متر

         عمق (D)          :به گونه ای محاسبه می شود كه سطح آب حدود 5/0تا

                                 4/0متر زیر محل ریزش و زهكش های لوله ای باشد .

   شیب جانبی (Z) : خاكهای رسی : 5/0 : 1و75/0 : 1

                                 خاكهای ماسه ای : 5/1 : 1 تا2:1

موقعیت انها با در نظر گرفتن عوامل متعددی تعیین و انتخاب می شود در بعضی موارد انهار جمع كننده به عنوان محدوده بین مالكیت های اراضی نیز عمل می كند، لیكن در هر حال این انهار می بایستی در پست ترین قسمت اراضی احداث شود تا حداقل حفاری را لازم داشته باشد .